Makaleler / İçeriden Öğrenenlerin Ticareti

İçeriden Öğrenenlerin Ticareti

Finansal piyasalar ulusal ve uluslararası ekonomilerde anahtar bir rol oynar. Piyasaların uygun koşullarda işlemesini ve yatırımcıların korunmasını sağlamak amacıyla bu piyasaların güvenilirliği korunmalıdır. Böylece, finansal piyasaların işleyişi ile ilgili olarak yatırımcıların kendilerini güvende hissetmeleri sağlanabilecektir. Bu güvenin zedelenmesi ise, yatırımcıları piyasalardan uzaklaştıracaktır. Bu amaçla 28 Ocak 2003 de yayınlanan Avrupa Birliği?nin Piyasanın Suistimali Hakkındaki Yönetmeliği (EU Market Abuse Directive) yayınlamıştır. Ayrıca MiFID (Markets in Financial Instruments Directives) düzenlemeleri, AB kapsamındaki üye ülke sermaye piyasalarında doğru fiyatın oluşturulmasını sağlayacak işler ve temiz bir piyasanın var kılınması ve böylece yatırımcının piyasaya olan güveninin sağlanması amacı ile kesin ve katı kurallar getirmiştir. Bu amaçla Piyasa Suistimalinin engellenmesi için yapılması gerekenler en iyi uygulama ile ortaya konmuştur. AB finansal piyasaların merkezi olabilmesi için ileriyi görmüş ve gerekli tedbirleri almış ve almaya da devam etmektedir.

Bu yazımızda AB direktiflerinde karşımıza çıkan Piyasa Suistimali (market abuse) kavramının unsurlarından biri olan içerden öğrenenlerin ticaretinin ülkemiz yasal düzenlemelerindeki yeri araştırılmıştır. Ülkemiz yasal mevzuatı incelendiğinde Piyasa Suistimali hususunda yeterli düzenlemelerin olduğu, bu düzenlemelere aykırı hareketlerin de yaptırıma maruz kılındığı görülmüştür.
Sermaye Piyasası Kanunu?nun 47/A-1 maddesi içerden öğrenenlerin ticaretini; sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak, sermaye piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde mameleki yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmek olarak tanımlamıştır.

Kanun'un suçun oluşumu için bazı unsurların birlikte varlığını aradığı görülmektedir. Bu suçun işlenebilmesi için;
? Kullanılan bilgilerin sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek nitelikte olması,
? Henüz kamuya açıklanmamış bilgiler olması,
? Bu bilgilerin kullanılması suretiyle sermaye piyasasında işlem yapanlar arasındaki fırsat eşitliğini bozacak şekilde bir mameleki yarar elde edilmiş olması veya bir zararın bertaraf edilmiş olması gerekmektedir.
Son derece gizli, (açıklanması zorunlu veya değil) bir bilginin sermaye piyasası aracının fiyat oluşumuna etkisi yoksa bu bilginin kullanılması sonucunda içerden öğrenenlerin ticareti suçu oluşmaz, zira suçun maddi unsuru oluşmamıştır.

Sermaye Piyasası Kanununun md.47/A-1 hükmü uyarınca suçun aşağıda belirtilen kişiler tarafından işlenmesi mümkün görülmüştür.
? Sermaye Piyasası Kanunu 11?inci madde kapsamında ifade edilen ihraçcılar,
? Sermaye piyasası kurumlarının veya bunlara bağlı veya bunlara hakim işletmelerin;
? Yönetim kurulu başkan ve üyeleri,
? Yöneticileri,